Oyun Terapisi Nedir?

Oyun Terapisi Nedir?

Oyun terapisi, oyuncakların kullanıldığı ya da değişik tarzda oyunların oynanarak çocukların duygusal olarak kendilerini ifade edebilmesini sağlayan terapi çeşididir. Çocuklar çoğu zaman yetişkinler gibi kendilerini ifade edemezler ve ihtiyaçlarını söyleyemezler. Çocuklar, yetişkin bireylerden farklı olarak duygularını anlamlandırabilmeleri ve konuşma becerilerini ortaya koyabilmeleri için alışkın oldukları ortama ihtiyaç duyar. Oyun çocuğun kendini ifade etmesi, hayal ile gerçek arasında bir köprü, çocuğun iç dünyasını dışavurumu, gizil enerji kullanması, çocuğun sosyal ve ahlaki değerleri öğrendiği bir alandır. Oyun çocuğun zekâ, beden ve kişilik gelişimini sağlayan en ideal ortamdır. Oyun terapisinde çocukların bilişsel, sosyal yönlerinin gelişmesi, kendilerini ve duygularını rahat bir şekilde anlatabilmesi ve yaşadıkları bir sorun varsa o sorunun keşfedilmesi ve çözümü amaçlanır.

 Oyun Terapisi Nasıl Uygulanır?

Oyun terapisi, çocukların kelimeler yerine oyun ve oyuncaklarla kendilerini ve ihtiyaçlarını ifade edebilmeleri üzerine kurulu olan özel bir terapi türüdür. Bu yöntemle, tıpkı yetişkinlerin terapi sırasında problemlerini konuşarak anlattığı gibi çocukların da kendilerini oyunlar yoluyla ifade etmeleri amaçlanır. Terapi sırasında kullanılan her oyunun terapötik bir gerekçesi vardır. Bu gerekçe kimi zaman duygusal ifadeyi kolaylaştırmak kimi zaman öfkeyi güvenli şekilde serbest bırakmayı sağlamaktır. Oyun terapisi türlerine göre oyun terapisinin nasıl uygulandığı değişkenlik göstermektedir.

• Çocuk Merkezli Oyun Terapisi (ÇMOT): Sağlığın ve işlevselliğin kaynağı olarak çevreye ve ilişkiye odaklanması ile diğer oyun terapisi yaklaşımlarından da ayrılır. En önemli figürün çocuk olduğu, oyunu ve davranışlarını kendisinin yönlendirdiği bu güvenli alanda kimse ona ne yapması gerektiğini söylemez, tavsiyede bulunmaz, onu azarlamaz, rahatsız etmez, onun mahremiyetini ihlal etmez. Çocuk burada kanatlarını açabileceğini hisseder. Tam olarak kabul gördüğü için kendisine doğrudan bakabilir.
• Filial Terapi (Ebeveyn Çocuk Terapisi): 3 ile 10 yaş arasındaki çocuklar için tercih edilir. Anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkiyi anlamak ve oyun aracılığıyla ebeveynler ile çocuk arasındaki ilişkiyi güçlendirmek amacıyla geliştirilmiş psiko-eğitimsel bir yaklaşımdır. Bu yöntem ile ebeveynler oyun yoluyla çocuğun iç dünyasına inmeyi, onunla iletişim kurmayı öğrenir ve çocuklarının gelişim sürecinde daha aktif olarak yer alır; çocuklar ise kendini ifade etmeyi öğrenir ve problem çözme becerilerini geliştirir.
• Sandplay Terapi (Kum Tepsisi Terapisi): Çocuğun iç dünyasını ve kaygılarını bir kum havuzu içerisinde sahnelediği minyatür dünyalar ile anlatması tekniğidir. Terapist kum havuzu ve kuma şekil vermeye yarayan figürler, minyatür insan ve hayvan figürleri ile çocukla iletişim kurar, çocuğun gerçek deneyimlerini yansıtmasını bekler. Oluşturulan sahne çocuğun kendi yaşamıdır ve bu sahne üzerinde oynanan oyun ile problemi çözmesi, engelleri aşması ve kendini kabul etmesi amaçlanır.
• Adlerian Oyun Terapisi: Çocuklar ile oldukça aktif biçimde çalışılır. Oyun iletişim aracı olarak görülür ve bazen oyuncaklar bazen hikâyeler, dramalar, kuklalar kullanılır. Terapi sürecinde terapist sürekli yönlendirme yaparak etkili bir süreç oluşturmaya çalışır.
• Bilişsel Davranışçı Oyun Terapisi: Çocuk Merkezli Oyun Terapisi ile karşılaştırıldığında yapılandırılmış, yönlendirici ve hedefe yöneliktir. Sorun olan davranışın yerine daha olumlu düşünce ve davranışların geliştirilmesini sağlar.
• Deneyimsel Oyun Terapisi 2-9 yaş arasındaki çocukların aile, okul ve sosyal yaşantılarında daha uyumlu ve mutlu olabilmelerini sağlamak ve davranış bozukluklarını oyunlar ile onarılacağını söyleyen terapi yöntemidir. Deneyimsel terapi, duygusal durumları yeniden canlandırmak ve yeniden deneyimlemek için rol yapma ya da oyunculuk, sahne, sanat ve el sanatları, müzik, hayvan bakımı, rehberli görüntüler ya da çeşitli rekreasyon biçimleri gibi etkileyici araçları ve etkinlikleri kullanan terapötik bir tekniktir.

Hangi Durumlarda Oyun Terapisi Kullanılır?

Oyun terapisi, çocuklarda duygusal, sosyal ve davranışsal sorunların ele alınmasında etkili bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Oyun terapisinin kullanıldığı birçok alan vardır. Örneğin;

• Uyku bozuklukları
• Yeme bozuklukları
• Kardeş kıskançlığı
• Tırnak yeme
• Teknolojiye düşkünlük
• Zorbalık
• Öğrenme güçlüğü
• Ağlama nöbetleri
• Okuma yazmada zorluk
• Kaygı ve takıntı problemleri
• Erken yaş depresyonu
• Orantısız korku
• Agresif davranış sürekliliği
• Taciz
• Yas süreci
• Boşanma durumu
• Evlat edinilmiş olma durumu
• Hiperaktiflik
• Ağır hastalık süreci
• Şiddete bağlı travma
• Özgüven Eksikliği
• Sosyal beceri bozukluğu vb. durumlarda oyun terapisi kullanılır.

Oyun Terapisti Özellikleri Nelerdir?

Psikoloji Bölümü veya Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü’nden mezun olup Oyun Terapisi Eğitimi alan kişiler oyun terapisti olarak çalışabilir. İzmir pedagog olarak da aratabilirsiniz. Oyun terapisti çocuk yaş grubundaki kişilerin yaşadığı psikolojik problemleri çözüme kavuşturmak için oyun terapisi yöntemini kullanır ve bu yöntem ile çocuğun iç dünyasını anlayarak seans planını oluşturur ve problemin ortadan kalkması için çalışırlar.

Oyun terapisti çocuk ile empati kurabilmelidir. Çocuğu olduğu gibi kabul ederek onunla yakın bir ilişki kurabilmelidir. Çocuğun duygularını en iyi şekilde ifade edebileceği ortamı hazırlamalıdır. Çocuğun problemi çözmesine fırsat vermeli ve yapılan seçimlere saygı duymalıdır. Çocuğu terapi sırasında yönlendirmemelidir. Problemli davranışın yerine olumlu davranışın gelişmesini sağlamalıdır. Rehberlik yapmalıdır.

Oyun Terapi Odası Özellikleri Nelerdir?

            İdeal bir oyun odası ses geçirmemeli, lavabosunun olması gereken, kolay temizlenebilen, aydınlık, dolapların ulaşabileceği yükseklikte olduğu oda olmalıdır. Açık raf sistemi ile çocukların oyuncakları rahatça görebildikleri ve uzanıp alabilecekleri bir ortamları olmalıdır. Terapistten yardım istemeden oyuncakları alabilmeli ve erişebilmelidir. Oyun odasındaki gereçler dayanıklı ve kolay temizlenebilir olmalıdır. Kolay kırılan ve lekeleri çıkmayan bir oda çocukların üzerinden olumsuz etkiye yaratabilir. Terapi odalarındaki eşyalar ayrıca çocuklara dostu olacak şekilde seçilmelidir. Örneğin sivri kenarlar veya devrilebilecek dolaplar olmamalıdır.

Çocuğun terapi seansı süresince en yüksek güvenlik seviyesinin sağlanmış olması gereklidir. Alerjen materyaller mümkün olduğunca az olmalıdır. Çocuklar oyun terapisinde yaratıcılığını da göstererek söyleyemediklerini ifade eder. Mekanik oyuncaklar yaratıcı oyun geliştirmenin önüne geçer. Bu nedenle mekanik oyuncaklara oyun terapi odasında yer vermek doğru değildir. Karmaşık bulmaca ve yapboz oyunları çocukların kendisini yetersiz hissetmesine sebebiyet verebileceğinden bu tür zorlayıcı oyuncaklara yer vermek de doğru değildir. Odada bulunması gereken bazı oyuncaklar şu şekildedir:

• İçinde eşyalar da bulunan bir bebek evi
• Biberon gibi bebek bakım oyuncakları
• Oyuncak askerler ve askerlik malzemeleri
• Büyük bir bez bebek
• Oyuncak hayvanlar
• Çocuk aktivite masası ve sandalyesi
• Kukla
• Oyun terapisi kumu ve kum tepsisi
• Parmak boyası
• Kil
• Temizlik arabası gibi oyuncak temizlik eşyaları
• İnsan, ev, hayvan ve nesne resimleri
• İp ve oyuncak takılar
• Araba, uçak gibi taşıt oyuncakları
• Kelepçe
• Dart silahı
• Soyguncu maskesi
• Bükülebilir belirsiz figürler
• Plastik tabak ve bardaklar
• Dondurma çubukları
• Koli bandı
• Keskin olmayan makas ve buna benzer birçok oyuncak olabilir. Bunların hiçbiri olmazsa olmaz değildir, zaman içinde tamamlanabilir. Kimi zaman birkaç parça oyuncakla bile oyun terapisi yapmak mümkündür.

Oyun Terapisi Ne kadar Sürer?

Çocuklar benzer davranışları gösterebilirler; fakat her çocuk farklıdır. Dolayısıyla kaç seans terapi gerekeceği konusunda net bir ifade belirtmek yanlış olacaktır. Oyun terapisinde süreyi çocuğun yaşadığı durum ve evdeki koşulları da belirler. Ortalama olarak belirtmek gerekirse oyun terapisi 16-20 seans arası sürebilir.

Oyun terapisi eğitimi alan izmir çocuk psikologları oyun terapisi uygulayabilirler. İzmir çocuk psikoloğu veya pedagog izmir şeklinde aratabilirsiniz.