Panik atak aniden gelişen ve düzenli olarak yaşanan yoğun bir kaygı ve korku hissinin etkisinde bulunma durumudur. Amerikan Psikiyatri Birliğinin yayımlamış olduğu Ruhsal bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında (DSM) belirtilen tanı kriterlerinden en az 4’ünün bulunması durumunda bir kimse panik atak tanısı alır.
Panik Atak Belirtileri
Panik atak belirtileri, kişinin bir durumu abartılmış tehdit algısıyla yorumlaması sonucu yoğun stres altında kalmasıyla başlar. Kişi yaşadığı yoğun stres karşısında “savaş ya da kaç” düşüncesine dayanan savunma mekanizmalarını kullanır. Bu mekanizmaların kullanılması sempatik sinir sistemini uyarır ve kişide fizyolojik belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Bu belirtiler Amerikan Psikiyatri Birliğinin yayımlamış olduğu Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabında aşağıdaki şekilde belirtilmiştir:
- Çarpıntı, kalp atımlarını duyumsama ya da kalp hızında artım olması
- Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyumları
- Nefesin kesilmesi
- Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi
- Terleme
- Titreme – sarsılma
- Bulantı
- Karın ağrısı
- Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi olma
- Derealizasyon (gerçekdışılık duyguları) ya da depersonalizasyon (benliğinden ayrılmış olma)
- Kontrolünü kaybedeceği ya da çıldıracağı korkuları
- Ölüm korkusu
- Paresteziler (uyuşma ya da karıncalanma duyumları)
- Üşüme veya ateş basmaları
Bir kişinin bu belirtilerden en az 4’ünü deneyimlemesi sonucu panik atak geçirdiğini söylenebilir. Panik atak, kişinin yoğun stres altında kaldığı bir anda yaşanabileceği gibi oldukça rahat ve konforlu hissettiği bir anda da aniden gelişebilir.
Neden ve Nasıl Ortaya Çıkar?
Panik atağın nedeni genetik faktörlere, çevresel faktörlere veya kişinin kişilik özelliklerine bağlı olarak gelişebilir. Beyinde GABA, serotonin, kortizol gibi hormonların çeşitli sebeplerden ötürü postsinaptik nörona tutunamaması ya da bu hormonlarda yaşanan bir dengesizlik panik atağı doğurabilir. Aynı zamanda kişinin travmatik bir olay yaşaması, sevdiği birini kaybetmesi, istismara uğraması vb. gibi durumlar da panik atağa davetiye çıkarabilir.
Atak geçiren kişiler, atak esnasında yaşadıkları fizyolojik belirtilerin yanında “deliriyorum”, “çıldırıyorum”, “ölüyorum”, kalp ritminde artışa bağlı olarak “kalp krizi geçiriyorum” gibi düşüncelere bürünürler. Bu kontrolsüz düşünce akışı bireyde tekrar psikolojik – fizyolojik olarak yoğun bir tehdit algısı oluşturur. Böylelikle kişi bir kısır döngü içine girmiş bulunur.
Panik atak ilk saniyelerde daha hafif bir düzeyde iken 5-10 dakika içerisinde yoğunluk açısından zirveye ulaşır ve nabzın stabilize olmasıyla sona erer.
Tedavisi
Panik atak tedavisinde hem ilaç tedavisi hem de psikoterapi yöntemi yer alır. Konuda uzman bir psikolog tarafından kişide panik atağın neden kaynaklandığı saptanarak bir tedavi yöntemi oluşturulur. Buna bağlı olarak yapılan bireysel terapilerde Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) teknikleri kullanılarak kişinin hem kendine hem de çevreye olan uyumu sağlanır. Bu sayede hayat kalitesi arttırılarak daha sağlıklı bir yaşam sunulur.
Profesyonel yardım ve destek almak, panik atakla başa çıkmada önemli bir adım olabilir. Siz de panik atak belirtilerini taşıyorsanız, panik ataklara karşı bir psikolojik destek arayışı içindeyseniz bu konuda Diyalog35 olarak online terapi ya da İzmir psikolog hizmeti vermekteyiz. Detaylı bilgi almak veya randevu oluşturmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Yorum Yap