Madde Bağımlılığının Tedavisi Mümkün Müdür?

“Madde bağımlılığı tedavisi nasıldır?” sorusuna yanıt vermeden önce “Madde bağımlılığı nedenleri,belirtileri ve zararları nelerdir?” gibi konuları yakından ele alalım.

Madde Bağımlılığı Nedir?

Madde bağımlılığı Dünya Sağlık Örgütünün, 11. revizyonunu yayımladığı Uluslararası Hastalık Sınıflandırması El Kitabı’na göre, vücudun işlevlerini olumsuz yönde etkileyen maddelerin kullanılması, bundan dolayı zarar görüldüğü hâlde bu maddelerin kullanımının bırakılamamasıdır.

Madde bağımlılığı olan bireylerde fiziksel ve ruhsal bozukluklardan ziyade sık sık psikolojik bozukluklar da görülmektedir. Bağımlılığın şiddetine bağlı olarak kişiler günlük hayatlarından koparak çevreleri ile ilişkilerini sürdüremez hale gelip, sürekli sorun yaşayabilirler.

Bağımlılık Yapan Maddeler Nelerdir?

• Sigara
• Reçete ile alınması gerektiği hâlde doktor kontrolü dışında kullanılan ilaçlar
• Bazı yapıştırıcılar, tiner ve çakmak gazı gibi uçucu maddeler
• Esrar ve benzerleri
• Alkol
• Opiyatlar (Morfin, Eroin, Kodein, Metadon)
• Uyarıcılar (Amfetamin, Ecstasy, Kokain, Kafein)
• Halüsinojenler (LSD, Meskalin, Psilocybin)

Bir Kişi Ne Zaman Madde Bağımlısı Sayılır?

Bir kişiye madde bağımlısı denilebilmesi için aşağıdaki durumlardan en az üç tanesinin 12 aylık bir süreç içerisinde görülmesi gerekmektedir. Bu durumlar:

• Kullanılan madde miktarının, aynı etkiyi sağlamak amacıyla giderek arttırılması
• Madde ile ilgili konulara fazla zaman ayırması ya da sosyal ilişkileri madde odaklı kurması
• Madde tüketilmediği ya da azaltıldığı zaman fiziksel ve ruhsal yoksunluk belirtilerinin ortaya çıkması
• Maddeyi tehlikeli durumlarda kullanmak
• Maddeye ulaşmak için suç işlemek
• Madde kullanımını denetlemek ya da bırakmak için gösterilen çabanın sürekli boşa çıkması

Madde Bağımlılığının Belirtileri Nelerdir?

Madde bağımlılığının fiziksel,psikolojik ve davranışsal olarak 3 ayrı grupta belirtileri bulunmaktadır. Eğer sizde,çevrenizde veya ailenizde bu belirtilerden varsa ve bir uzman desteğine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız izmir psikolog için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Madde Bağımlılığının Fiziksel Belirtileri

• Yeme bozuklukları
• Uyku bozuklukları
• Kıyafetlerine, saçına ve kişisel bakımına verdiği özenin azalması
• Gözde kızarıklık ve göz bebeklerinde büyüme
• İştahsızlık
• Kusma
• Bitkin görünme
• Aşırı kilo kaybı
• Sürekli yorgun hissetme
• İntihar girişimi
• Aşırı terleme
• Ellerde kişinin kontrol edemediği titreme
• Kriz anında bayılma
• Eklem-kas ağrıları veya kramplar
• Haraketlerde koordinasyon bozukluğu

Madde Bağımlılığının Psikolojik Belirtileri

• Odaklanma da güçlük çekmek
• Uyuşukluk veya dalgınlık
• İçe kapanma
• Motivasyon eksikliği

Madde Bağımlılığının Davranışsal Belirtileri

• Aile veya arkadaş ilişkilerinin zayıflaması, sürekli dış dünyayla sorun yaşama
• Para harcamasında anormal bir artış
• Kötü kokuları bastırmak için gereğinden fazla parfüm, sakız kullanma
• İntihar girişiminde bulunma
• Sosyal ortamda yapılan ani değişiklikler
• Karamsarlık hissi ve mutsuzluk
• Okula veya işe karşı ilgisinin azalması
• Okulda devamsızlığın artması ve sürekli okuldan kaçma
• Sosyal aktivitelerden uzak kalma isteği
• Arkadaş çevresinde değişiklik
• Maddeyi temin edebilmek için yoğun çaba ve para harcaması
• Dikkat dağınıklılığı
• Hobilere karşı ilgisiz olma veya eski alışkanlıklarını bırakma (spor yapmak,sinemaya gitmek vb.)
• Göz kontağı kurmadan konuşmaya çalışma
• Agresif davranışlarda bulunma

Madde Bağımlılığının Nedenleri Nelerdir?

“Bir kişi neden madde bağımlısı olur?” sorusunun cevabı oldukça merak edilmektedir. Madde bağımlılığı nedenleri davranışsal, sosyal, biyolojik ve genetik olabilir fakat hiçbir neden bağımlılığı tek başına açıklamaya yeterli değildir.

Madde bağımlılığın nedenleri arasında aile tutumu da çok önemli bir yer almaktadır. Ebeveyn ve çocuk arasındaki bağlanma veya ilgi eksikliği, zorbalık içeren davranışlara uğrama, aile içi kuralların olmaması veya açık uçlu olması, alkol ve madde bağımlılığı olan ebeveyne özenme veya maruz kalma gibi sebepler oldukça etkilidir.

Bireyleri madde bağımlılığına iten çok sayıda neden olabilir. Ancak en yaygın olan nedenlere örnek verecek olursak; kişinin çevresinde madde kullanan insanlar varsa onlara ayak uydurabilmek için denemesi ve onlara uyması, merak etmesi, farklı olmaya çalışması, daha iddialı görünmek istemesi veya herhangi bir sorununu unutmaya çalışması gibi pek çok farklı nedenden madde tüketime başlamaktadır. Ayrıca yapısı gereği daha dürtüsel,asi ve engellenme toleransı düşük olan kişilerde madde kullanımına diğerlere oranla daha yaygındır.

Madde Bağımlılığı Tedavisi

Madde bağımlılığının tedavisi, bireylerin yalnızca kendi çabalarıyla genellikle mümkün değildir. Çünkü kullanılan maddelerin bağımlılık yapma oranı çok yüksektir ve bireyler madde kullanmadıklarında yoğun bir yoksunluk çekerler. Bu sebepten dolayı bireylerin, madde kullanmayı bırakmak için uzmanlardan ve ailesinden yardım alması gerekmektedir.

Madde bağımlılığının tedavi süreci yoğun bir çaba ile 2-6 hafta arasında gözetim altında tutularak ve sonrasında da bir psikolog izmir tarafından psikoterapi süreciyle mümkündür. Bu sürecin tedavisinde psikolog, BDT (bilişsel davranışçı terapi ), grup terapisi, aile terapisi gibi psikoterapi yöntemlerini kullanarak terapilerine devam etmektedir.

Madde bağımlılığı tedavisi yatarak ya da ayaktan olabilir. Bireyin hangi şekilde tedavi olacağı bağımlılığın şiddeti ile alakalıdır. Bağımlılığın tedavi süreci de üç yönlüdür bunlardan birincisi tıbbi destek ikincisi psikolojik destek ve üçüncüsü sosyal destektir. Bu yönlerden birinin eksik olması diğer tarafları da etkileyeceğinden tedavi sürecini zorlaştırmaktadır.

Alkol ya da madde bağımlılığı kişi için olduğu kadar yakınları içinde oldukça zor bir hastalıktır. Madde kullanan kişiye karşı anlayışlı davranmak ve olumlu yaklaşmak, tedavi sürecinde destek olmak son derece önemlidir. Madde kullanan kişiye suçlayıcı ifadelerde bulunmak ve sürekli olarak ne yapacağını söyleyerek öğüt vermek çoğu zaman ters tepebilir ve onları tedaviden uzaklaştırabilir.

Madde bağımlılığı genellikle ergenlik dönemindeki bireylerin çevresinden etkilenmesiyle birlikte görülebilir. Bu noktada aile, çocuğunu anlamalı ve eğer çeşitli belirtilerini gösteriyorsa mutlaka bir izmir psikolog tarafından yapılan çocuk-ergen terapisi için görüşme gerçekleştirmelidir. Profesyonel yardım, terapi, destek grupları ve rehabilitasyon merkezleri gibi kaynaklar, madde bağımlılığıyla mücadelede etkili stratejiler sunmaktadır. Madde bağımlılığı, tedavisi mümkün olan kronik bir beyin rahatsızlığıdır. Bu sebepten dolayı madde kullanımı ne kadar erken fark edilirse tedaviye o kadar erken başlanır ve sonuç alınır.